Czy chciałbyś być gorącym kartoflem?

Wyobraź sobie, że na twój dom spadają bomby.

Nie, nie takie reklamowe, z cukierkami od T-Mobile – te prawdziwe. Po ulicach grasują bandy z kałasznikowami i od wielu dni nie wychodziłeś z piwnicy. Przez pierwsze miesiące myślisz: „To przejdzie. Jedni wygrają i będzie można żyć.” Ale nie przechodzi. Mijają nie miesiące, a lata. Wojna przetacza się przez twój dom raz po raz. Brakuje jedzenia. Nie masz pieniędzy, by nakarmić dzieci.

W końcu sprzedajesz dom handlarzowi, za bezcen, po czym uciekasz do Niemiec. Jak? Oczywiście na piechotę. Tułasz się tygodniami prosząc ludzi o wodę. Porzucając bagaże, bo nie jesteś w stanie ich nieść. Stajesz na granicy.

I co?

Okazuje się, że jesteś gorącym kartoflem.

Nikt cię nie chce. Najchętniej odesłaliby cię do domu, który właśnie sprzedałeś, albo dali kałacha i kazali biegać z bandami, od których właśnie uciekłeś. A w ogóle, to jakim jesteś imigrantem? Tym dobrym, czy tym niezbyt dobrym? Gorszym, czy lepszym rodzajem?

Reporterka arabskiej telewizji Al Aan, Jenan Moussy, która spędziła tygodnie wśród Syryjczyków tak opisuje ich sytuację:

„Po czterech latach wojny, której końca nie widać, rosnąca liczba Syryjczyków ma serdecznie dość i po prostu chce wyjechać. Tracą nadzieję na powrót pokoju w ich kraju, więc stawiają wszystko na jedną kartę. Często w desperacji sprzedają swój dobytek: ziemię, domy, samochody.

Syryjski uchodźca w Turcji ma trzy opcje do wyboru. Wrócić do Syrii, siedzieć w namiocie w tureckim obozie dla uchodźców lub jechać do UE, gdzie dostanie pomoc i tymczasowe dokumenty podróżne.

Najpierw uciekają przed straszną wojną do sąsiednich krajów (Turcja, Liban, Jordania). Tam, po tym, jak przejdzie pierwszy szok, uświadamiają sobie, że są bezpieczni, ale nie ma przyszłości. "Syryjczycy mówią: w sąsiednich krajach Turcji, Libanie, Jordanii, możesz tylko przetrwać, ale nie żyć. Siedzieć w namiocie, bez pracy, bez dokumentów podróżnych, bez przyszłości". Kiedy więc Syryjczyk dostaje szansę na życie, stabilność i przyszłość w UE, logiczne jest, że robi wszystko, aby dostać się do takiej Ziemi Obiecanej.”

Trzy filary nowej polityki.

Osobiście jestem wyznawcą trzech filarów, które kształtują moje poglądy na kwestie światopoglądowe, etyczne i humanitarne. Te trzy filary to:

1. Tolerancja (empatia)
2. Egalitaryzm
3. Wiedza naukowa rodem z XXI wieku (o niej kiedy indziej)

W przypadku uchodźców nie jestem w stanie wprost nie myśleć bez użycia empatii i tolerancji. Co empatia mówi nam o tym, co powinniśmy zrobić? To ludzie, którzy w większości przypadków uciekli z kraju ogarniętego wojną, ludzie, którzy ratują swoje rodziny z nędzy. Ludzie, którzy pragną nie tylko lepszego, ale choćby przyzwoitego życia. Czy możemy im się dziwić?

Zaskoczył mnie dzisiaj nasz były prezydent Lech Wałęsa, swoim empatycznym gestem, ogłaszając, że przyjmie do własnego domu rodzinę uchodźców. Oczywiście przyjmowanie uchodźców w domach nie jest w żadnej mierze dobrym pomysłem – po prostu ze względów funkcjonalnych. Jednak liczy się gest. Dziękuję panie Prezydencie.

Chcę, żeby państwo polskie przyjęło (i ogłosiło, że przyjmie) kilkunastokrotnie większą ilość uchodźców niż to ogłosiła premier Kopacz. Powiem więcej – te dwa tysiące, o których mówiła, jest dla mnie obrazą. Zdaję sobie sprawę, że premier Kopacz uprawia post-politykę i że w żadnej mierze nie możemy być pewni, jakie są jej prawdziwe poglądy. Zdaję sobie sprawę, że mówi w okresie wyborczym to, co podpowiadają jej jej analitycy. Jednak - proszę mi wybaczyć to stwierdzenie - premier czterdziestomilionowego kraju nie jest tresowanym pudlem. Naprawdę chwilami mam wrażenie, że za moment zrobi „Hitler kaput” i poda łapkę - byle tylko uciułać w wyborach kilka głosów więcej od wystraszonych medialną nagonką ludzi (w tym również niestety od ksenofobów).

Tymczasem premier kraju powinna przyjąć pewne, nie znoszące sprzeciwu postawy na tak zwaną klatę – pomimo lęków całego społeczeństwa (które już najwyraźniej zapomniało, w jakiej samo było sytuacji kilka i kilkadziesiąt lat temu). Jedyne, co powinna zrobić, to tłumaczyć i pokazywać, że to właśnie my Polacy najlepiej powinniśmy rozumieć gehennę dziesiątek tysięcy ludzi. Wreszcie powinna uspokajać i edukować – wyjaśniać, że nic nam się nie stanie od tych kilkunastu tysięcy uchodźców, że nie zabiorą nam pracy, nie zgwałcą naszych dzieci i że generalnie nasze instytucje publiczne dadzą sobie radę w łagodnym przystosowywaniu tych zagubionych ludzi do naszego społeczeństwa. Tak powinna wyglądać postawa osoby odpowiedzialnej, honorowej i uczciwej. Tak powinien się zachować premier kraju – osoba, od której oczekuję moralnej odwagi i stanowczości w sprawach, które wymagają działań zgodnych z sumieniem – sumieniem nie-ksenofobicznym.

Ale przecież ci uchodźcy to nie białoskórzy katolicy o włosach blond.

Wybierzmy sobie zatem z tych „gorących kartofelków” tych, którzy nam się podobają. Zróbmy im test na znajomość „Zdrowaś Mario”. Zbadajmy zęby i zajrzyjmy w ich – nie tak znów błękitne – oczy. Z czymś wam się to kojarzy?

A może oddzielimy gorszy rodzaj imigranta – ten ekonomiczny – od tego lepszego – wojennego i ten pierwszy „gorący kartofelek” podrzucimy komuś innemu?

Tym z was, którzy jeszcze nie wyczuli, jak bardzo takie myślenie brzmi złowrogo powiem wprost: takie myślenie śmierdzi. Śmierdzi frenologią. Jest zwykłą dyskryminacją. To postawa obrzydliwa i butna. Jaśnie pan sprawdzi czy koniuch naprawdę potrzebuje chleba. Wstyd.

Rozumiem ludzi, nie wybaczam mediom.

Rozumiem, że dla ludzi żyjących w tak jednolitym pod względem etnicznym społeczeństwie jak Polska, przybysze z innego kontynentu, ludzie o innej mentalności i innym wyznaniu budzą lęk. Z tego lęku rodzi się ksenofobia. To naturalny proces – szczególnie w społeczeństwie nie wyedukowanym pod tym względem i nie mającym dostępu do rzetelnej informacji.

To ostatnie pozwoliłem sobie sprawdzić. W pisałem w wujku Google frazę „imigranci”. Pierwsze dwie strony okazały się być wprost zapełnione następującymi „doniesieniami” medialnymi:

„Imigranci zbiorowo zgwałcili szefową placówki.

Imigranci napadają mieszkańców na wyspie Lesbos.

Na granicy z Austrią imigranci napadli autobus z Polakami.

Dantejskie sceny na wyspie Lesbos. Imigranci biją się…

Imigranci szturmują UE na piechotę.

Hordy nielegalnych imigrantów próbowały wtargnąć na prom.”

Hordy… Co robią? Szturmują oczywiście. Ale teraz najgorsze:

„Imigranci wyrzucają wodę i kanapki od węgierskiej policji.”

No to już po prostu granda!

Oskarżam WAS – MEDIA.

Jesteście odpowiedzialni za falę lęku i za podążającą za nią falę poglądów ksenofobicznych w naszym kraju. To wasze nieodpowiedzialne granie na najgorszych instynktach, wasza CHCIWOŚĆ – bo przecież produkowanie lęku buduje poczytność, słuchalność i oglądalność, a to z kolei bezpośrednio przekłada się na kapiącą z reklam kasę – doprowadziły do takiego stanu. Szczycicie się, że jesteście czwartą władzą? Otóż nie jesteście. Jesteście kolejnym pyskaczem – wielką tubą, w którą z jednej strony wrzuca się brudy, a z drugiej wylatują one powiększone i w znacznie większej ilości.

Chciałbym, żeby to się zmieniło. Wierzę, że ludzie, którzy do polityki idą z wiarą i poczuciem misji, osuszą inteligentnymi działaniami i to bagienko. Kiedy to się stanie? Nie wiem. Z pewnością długa droga przed nami.

Nie jesteśmy w stanie przyjąć tylu uchodźców – nie poradzimy sobie.

No nie… naprawdę? Naprawdę jesteśmy tak nieudolni? Naprawdę instytucje charytatywne i organy tak dużego kraju jak Polska nie są w stanie poradzić sobie z kilkunastoma tysiącami ludzi? Przypomina mi to sytuację rodem z Monty Pytona – staruszki grasują, policja sobie nie radzi. Albo inaczej – mistrzostwa świata w rzucie piłeczką na odległość jednego metra.

Ach tacy jesteśmy niezborni, nieudolni i rączki dwie lewe mamy – chociaż nawet nie spróbowaliśmy.

Zdajmy sobie z tego sprawę: taka – mizerna nadal – ilość uchodźców zniknie niezauważona w naszym czterdziestomilionowym społeczeństwie. Nie mówię nawet o działaniach takich jak przyjmowanie rodzin do parafii, czy przemnożenie ilości rodzin przez ilość gmin. Możliwości mniej typowych, dodatkowych działań jest wiele, ale nawet nie spróbowaliśmy wykorzystać tych podstawowych.

Zresztą, jedna lewa rączka już się pani premier naprawiła – okazało się bowiem, że możemy przyjąć już nie dwa tysiące uchodźców a dziesięć – proszę bardzo.

Wreszcie… Bądźmy solidarni nie tylko dlatego, że tak trzeba i że tak podpowiada nam nasze sumienie. Bądźmy choćby dlatego, że za chwilę poprosimy Unię o solidarność w sprawie Ukrainy. I co wtedy? Będziemy psioczyć na brak empatii z ich strony?

Nie leczmy pryszcza pudrem.

Na koniec. Przyjmiemy tę falę uchodźców i co wtedy? Wtedy z pewnością czeka nas kolejna, większa fala. Tak. To prawda.

Co należy zrobić? Przedłużyć „Mur Orbána”? Zrobić z niego budowlę widoczną z orbity? Znak humanitaryzmu rodem z XXI wieku? A może zawracać łodzie na Morzu Śródziemnym?

Można oczywiście… Można leczyć pryszcza pudrem, wrzody żołądka za pomocą Rennie, a astmę inhalacjami z rumianku.

Można też zadziałać u źródła. Można podjąć znacznie bardziej zdecydowane działania na rzecz zakończenia wojny w Syrii. Ale do tego potrzeba większej cywilnej odwagi, znacznie wyższej inteligencji i ogromnej wiedzy. Żeby znów się nie okazało, że niesiemy kaganek demokracji tam, gdzie tego kaganka nie chcą...